در حال حاضر، کمتر پیش میآید که روز شهرنشینان، بدون مواجهه با ساختمانهای در حال ساختوساز سپری شود. طیف گستردهای از انواع معماریها منجر به ناهمگونی شهرها شده است. برای مثال در مرکز شهر تهران، بیشتر نماهای مدرن به چشم میخورد درحالی که ساختمانهای نئوکلاسیک یا رومی برگرفته از معماری رومی کلیسای پانتئون و کنگرهی آمریکا در شمال پایتخت، ناظران را به وجد میآورد.
حال هدف ما از این مقاله مقایسهی دو معماری ذکر شده و بازگویی جریان فکری پشت آن است تا سازندگان و معماران محترم بتوانند سازههای خود را در راستای سلیقهی عموم جامعه بسازند. ابتدا به بیان ویژگیهای هر یک از دو معماری ذکر شده میپردازیم ما در این مقاله تفاوت نمای مدرن و رومی را مورد برررسی قرار می دهیم.
ویژگی های معماری رومی
تنوع گونه های معماری
گسترش سریع سلطهی رومیان باعث شد که آنان برای مقبولیت مردمان بومی، به معماری رومی رنگ و بوی آن سرزمین را بدهند اما بناهای آنان، جلوهای از عظمت و بزرگی روم را حفظ کردند.
گستردگی حجمی معماری
نوآوری که رومیان در باب ترسیم یا تدوین پلان ولومتریک واحدهای معماری شهری بوجود آوردند از اجبارهایی بود که کارفرما بر دوش معماران گذاشت. کارفرما شالوده کالبدی بنا و در نتیجه شکل خارجی یا حجم آزاد را در تبعیت از شالوده کاربردی آن میخواست و در واقع معماران مجبور بودند تا خود را از تصور پلاستیک و محدود هندسی جدا کنند. بدین ترتیب آزادی در تدوین پلان اهمیت بیشتری نسبت به پیروی از پوششی یکپارچه و پیوسته پیدا کرد. به زبان سادهتر، معماری یک بنای واحد با ترکیب اجزای مشخص شده در نقشه صورت میپذیرد و پیچیدگی این سبک در یکپارچه نشان دادن آن، در عین وجود زیر مجموعههای ترکیب شده میباشد.
اکنون که کمی با سبک معماری رومی آشنا شدیم به بیان فنون رومیان که تاثیر بسزایی در شکل بناها و زمینهی روان شناختی معماری داشته است، میپردازیم:
اپوس کوکادراتیوم (OPUS COCCADRATUM)
عبارت است از سنگهای چهارگوش تراش که معمولا منظماند و گاه تراش کامل بوده، که به صورت افقی کنار یکدیگر به منظور ساخت قوسها و پوششهای گهوارهای قرار داده میشوند.
اپوس کامنتیوم کوم (OPUS COMENTIUM KEUM)
عبارت است از ترکیبی از لاشههای سنگهای نامنظم و خرد شدهای که به وسیلهی ملات به یکدیگر میچسبند و شکلی کموبیش یکنواخت و یکپارچه پیدا میکنند که در موارد پیشرفته برای تعبیهی پوششها استفاده میشود.
اپوس لاتریکیوم (OPUS LATRICIUM)
روش به کار بردن خشت خام و آجرهای پخته شده در اسکلت ساختمانی میباشد.
به صراحت میتوان گفت معماری رومی، مرهون دقت رومیان در ساخت و روشهای ابداعی آنان در جهت ایجاد تناسب بین اندازهها، کاربرد و بعد زیبایی شناختی میباشد.
نکتهی حائز اهمیت که نباید در این سبک معماری فراموش شود، تضادی است که ظرافت تراشکاری سنگها و مجسمهها در کنار عظمت ستونهای سنگی یکسره و گستردگی حجمی بنا به وجود آورده است. اما آیا این سبک مقبول عموم است؟
حتما برای شما که این مقاله را مطالعه میکنید هم اتفاق افتاده که به بازدید از خانههای ایرانی قدیمی رفتهاید و احساس کردید که حالتان خوب شده است. تمایل ایرانیان به خانههای ساده و بیتجمل همانند خانههای قدیمی زیاد است، حتی اگر قرار باشد زرق و برقی به آن اضافه کنند نقوش از جنس طبیعت در آن استفاده میکنند و به صورت نقاشی بر دیوار ظاهر میشود. شاید حتی بتوان گفت نمای ساختمانهای رومی تاثیر چشمگیری در افزایش خشونت و اضطراب میان مردم داشته است؛ نگران بودن ضمیر ناخودآگاه از سقوط قطعات در پی گذر از این بناها میتواند شاهدی بر این موضوع باشد.
معایب نمای ساختمان رومی
استحکام کم
در نمای رومی عموما از سنگ تراورتن استفاده میشود. این سنگ در برابر تغییرات دما استحکام کمی داشته و همچنین دارای منافذ زیادی بوده که به سادگی آب را جذب خود میکند و یخ زدن آب جذب شده در سرما، ترکیدن سنگ را به همراه دارد. گذشت فصلهای سرد و بی روح پاییز و زمستان بر این قبیل ساختمانها چون گذر عمر بر جوانی زیباست که قدمت و نمایی مملو از سنگهای ترک خورده را برایشان به ارمغان میآورد. نکتهای که در شهرهایی با شاخص آلودگی بالا بسیار مهم است وجود بارانهای اسیدی بوده که معمولا با سنگ تراورتن که نوعی سنگ آهکی محسوب میشود واکنش میدهد و در پی آن تخریب نما صورت میپذیرد.
پایین بودن شاخص امنیت
به دلیل اجرای چند لایهای نمای رومی و عدم نصب صحیح قطعات حتی به صورت غیر عمد، احتمال سقوط مصالح در زمین لرزه افزایش مییابد. این در حالی است که به دلیل سنگین شدن وزن مردهی ساختمان در اثر چند لایهای بودن نما ،خطرات جانی و مالی بیشتری را نسبت به سایر سبکهای معماری به همراه خواهد داشت.
بالا بردن اتلاف انرژی
در این نوع معماری از پنجرههای بزرگ و سقفهای بلند استفاده میشود که به خودی خود نیاز به انرژی بیشتر برای متعادل نگهداشتن دما را با خود به همراه میآورد و به همین دلیل با آب و هوای بخش زیادی از کشورمان سازگاری نداشته و باعث اتلاف انرژی بسیاری میشود. در مناطق دارای زمستانهای سرد این معماری توصیه نمیشود.
هزینه بالا
هزینه این نوع معماری با توجه به نیاز خرید سنگ مرغوب تراورتن آلمانی (برای کاهش تخریب نما) بسیار بالا میباشد و در شرایط کنونی توجیه اقتصادی چندانی ندارد.
با توضیحات فوق، میتوانیم به این نتیجه برسیم که استفاده از چنین نماهایی در ساختمان، مشکلات عدیدهای را با خود به همراه خواهد داشت. به زبان سادهتر هزینههای متحمل شده در پروژه، سازندگان را مجبور به قیمتگذاری نجومی بر روی ساختمانهای خود کرده که عموم جامعه از تقبل آن ناتوان هستند و آن عدهای هم که توان خرید این نوع ساختمانها را دارند، ترجیحشان در خرید ساختمانهایی است که حداقل تا 15 سال سر پا باشند و دوام و ماندگاری بالایی داشته باشند تا ارزش سرمایهشان حفظ شود و نیاز به تعمیرات پیدرپی وجود نداشته باشد. دلایل بالا کم کم ذهنیت جامعه نسبت به این سبک که گویای تمول و ثروت می باشد را منفی کرده و نتیجهی آن ترویج معماری مدرن بوده است.
ما تفاوت نمای مدرن با کلاسیک را بررسی کرده ایم که می توانید آن را بخوانید
معماری مدرن چیست ؟
معماری مدرن یا معماری نوگرا نام جنبشی در معماری است که در آن کارکرد با ایدههایی ترکیب میشود که مفاهیم و فرمهای تاریخی از آن حذف شدهاند. همچنین به عنوان جنبشی ضد ولخرجی، اسراف و نمای گران قیمت در ساختمانهای اروپایی تلقی میشود. در این سبک از معماری بیشتر از مصالحی چون فولاد، بتن و شیشه مورد استفاده قرار میگیرد. نورگیری در این سبک اهمیت فوق العادهای دارد اما سادگی مشخصهی اصلی این سبک میباشد.
همان طور که لودویگ میس ون در روهه میگوید کمتر بیشتر است -less is more- و در حقیقت به سادهگرایی در سبک مدرنیسم اشاره دارد. این سبک در جهت عملکردگرایی و مدرنیزاسیون قدم برمیدارد. برای تفهیم بهتر باید گفت فرمهای ساختمان با عملکرد رابطهی مستقیم دارند و به واسطهی عملکرد است که فرم ایجاد میشود.
ما یک مقاله داریم که در مورد جایگاه چوب در معماری مدرن توضیح داده ایم که می توانید آن را مطالعه کنید.
هانس مایر در مقاله ایی با عنوان ((دنیای نوین)) نوشته است:
«هر عصری فرم جدید خود را میطلبد. هدف ماست که به دنیای جدید، شکلی جدید با معانی امروزی بدهیم اما دانش ما از گذشته باری است که بر دوش ما سنگینی میکند و باید از آن استفاده کنیم.» با کمی تامل در این سخن در مییابیم آری دیگر معماری گذشته و سبکهای اقوام گوناگون پاسخگوی نیاز امروزه و رساندن پیام معمار به مخاطب نمیباشد
ویژگی های سبک مدرنیسم
- ترکیب نامتقارن (بر عکس معماری رومی)
- استفاده از اشکال مکعبی یا استوانهایی
- سقف مسطح
- استفاده از بتن مستحکم یا فولاد
- ترکیب مصالح با حفظ سادگی
- فقدان گچ بری و زرق و برق
- طرحهای باز و آشکار
همان طور که گفتیم یکی از ویژگی های این سبک ترکیب چند متریال با حفظ سادگی و هدف و رسیدن به زیبایی بصری بیشتر میباشد. مواد و مصالح انتخابی هر یک حس خاصی چون گرما، راحتی و سرما را به انسان القا میکند و انتخاب نادرست و ترکیب غلط مصالح موجب دلزدگی مخاطب از بنا میشود.
اگر شما یک معمار بودید و با آگاهی از این موضوع که دیده شدن و موثر بودن آثار هنریتان تا حد زیادی مرهون انتخاب صحیح مصالح میباشد ترجیح شما در استفاده از مصالح سرد بود یا گرم یا هر دوی آنها؟ اکنون که بر سر دوراهی و سردرگمی قرار گرفتهاید، هیچ جای نگرانی نخواهد بود چون ما به شما کمک خواهیم کرد تا به بهترین انتخاب خود دست یابید.
مصالح مورد استفاده در معماری مدرن
شما می توانید از مصالح زیر که دارای ویژگیهای منحصر به فرد میباشند، با خیال راحت در کنار تکنیکی که جلوتر به شما میآموزیم استفاده کنید.
- فولاد: مادهایست که می تواند به عنوان یک مادهی ساختاری یا دکوراتیو در نمای ساختمان مورد استفاده قرار گیرد. همچنین در چهارچوب درب و پنجرهها، نردهها، دستگیرههای دربها و غیره استفاده میشود. فولاد به عنوان مادهای با دوام، مستحکم، سبک، قابل بازیافت و مقاوم در برابر شرایط آب و هوایی شناخته میشود.
- شیشه: از آن جا که مواد و مصالح مدرنیستی باید شفاف و روشن باشد، شیشه یکی از رایجترین مصالح معماری مدرن و مناسب برای نمای بیرونی ساختمان استفاده میشود که علاوه بر داشتن قابلیت رویت، در برابر تغییرات آب و هوایی، مقاوم نیز است. امروزه شیشههای دو جداره که عایق صوتی و حرارتیاند به بازار عرضه شدهاند که برای ساختمان شما آرامش و کاهش اتلاف انرژی را به ارمغان میآورد.
- آلومینیوم: آلومینیوم به طور آماده در دسترس نیست و باید از سنگ معدن بوکسیت استخراج شود. ویژگیهایی مانند استحکام بالا نسبت به وزن، انسداد هوا، سهولت در ساخت و مونتاژ، هزینهی کم حملونقل، بازتابندگی بالا، مقاومت در برابر خوردگی و دمای بالا از دلایل ساخت و استفادهی آلمینیوم است. معمولا نمای شیشهای ساختمانهای مدرن با چهار چوب آلومینیومی سبک و محکم پشتیبانی میشود.
اما اکنون نوبت به تکنیک و فوت کوزهگری میرسد: استفاده از چوب. چوب به کالبد بی روح ساختمان که نتیجهی استفاده از فولاد، شیشه و آلومینیوم میباشد گرمای خاصی میبخشد و شما می توانید از نمای ترموود استفاده کنید که سالیان زیاد برای شما باقی می ماند.
ویژگیهای چوب برای نمای ساختمان
چوب که از مواد تجدیدپذیر و در دسترس به شمار می رود و میتواند در کنار هزینهی کم، حس گرما و راحتی را به مخاطب القا کند و زیبایی دو چندانی را به محیط ببخشد. همچنین خواصی چون استحکام کششی بالا، جذب صدا، مقاومت در برابر حرارت و مقاومت الکتریکی، ما را بیشتر در انتخاب آن مجاب میسازد. اما حساسیت چوب در برابر رطوبت، تابش نور خورشید، آتش، حشرات و قارچها نقطهی عطفی را پدید میآورد که اگر انتخاب چوب از میان انواع چوب با ویژگیهای متفاوت به درستی صورت بپذیرد تا سی سال نمای ساختمان به زیبایی روز اول باقی میماند. در غیر این صورت مشکلات دیگری افزون بر تخریب نما را برای ساکنین به همراه خواهد داشت.
برای مشاهده ای نمونههای پروژهها نمای چوبی ساختمان می توانید اینجا کلیک کنید.
چوب انتخابی شما برای استفاده در فضای باز و نما، بایستی با روشهایی مانند اشباع کردن، فرآوری با روغن داغ و یا فرآوری حرارتی در برابر عوامل ذکر شده مقاوم شده باشد.
بهترین روش مقاوم سازی، استفاده از فرآیند حرارتی یا همان فرآیند ترمووداست و برتری آن نسبت به دو روش فوق در سازگاری کامل با محیط زیست به واسطهی عدم استفاده از مواد شیمیایی و افزودنی میباشد. در این فرآیند با بخار آب و گردش هوا زنجیرههای سلولزی مغز چوب شکسته و اسید موجود در بافت چوب تبخیر میشود تا چوب حاصله که با نام ترمووود در بازار عرضه میشود، از هرگونه جانور، حشرات میکروسکوپی و رشد قارچ در امان بماند.
برخی از دیگر ویژگیهای ترموود که میتواند شما را در انتخاب آن مصمم سازد را بررسی میکنیم:
مقاوم در دماها و شرایط مختلف محیطی
نمای ترموود به دلیل نحوه ساخت مخصوص خود در برابر تغییرات دما در فصول و آبهواهای مختلف مقاوم و بادوام میباشد و رطوبت و حرارت را از محیط جذب نمیکند و حالت اصلی خود را حفظ میکند.
عایق حرارتی
از اثرات فرآیند ترمو کردن، افزایش خاصیت عایقی چوب نسبت به حالت عادی است. رسانایی گرمایی ترموود طی فرایند حرارتی حدود 20-25% نسبت به چوبهای فرآوری نشده کمتر میباشد، در واقع چیزی حدود یک چهارم چوبهای عادی دما را از خود عبور میدهند.
ثبات ابعاد
پس از انجام فرآیند ترمو روی چوب، درصد رطوبت چوب تا حد بسیار زیادی کاهش یافته و دارای تعادل رطوبتی میگردد که در نتیجهی آن، جذب رطوبت آن با محیط اطراف به شکل قابل توجهی کاهش می یابد. این امر تاثیر ویژهای بر ثبات ابعاد و کاهش ترکخوردگی چوب در مرور زمان دارد.
تمام تلاش ما در این مقاله، آگاهسازی شما عزیزان درباره انواع نمای ساختمان و ویژگیهای آنها به منظور کمک در تصمیمگیری شما به عنوان معمار یا سازنده ساختمان بود. آلتن با بکارگیری مواد اولیه مرغوب و تکنولوژی پیشرفتهی صنعت چوب کشور فنلاند، قطب صنعت چوب دنیا، سعی در ارائه محصولاتی با کیفیت جهانی دارد. ترمووود لوناوود کیفیت طراحی و سازگاری با جدیدترین مدلهای معماری را به شما معماران گرامی تقدیم میکند.