گرین وال که در دنیا با عناوینی مانند دیوار گیاهی، دیوار زنده یا باغ عمودی شناخته شده و در ایران به آن دیوار سبز گفته می‌شود در سال‌های اخیر به یک ترند جدید و رو به رشد در صنعت طراحی نما تبدیل شده است. استفاده از این سبک طراحی باعث گنجاندن طبیعت زنده در محیط‌های شهری شده و نه تنها جذابیت زیادی دارد؛ بلکه مزایای بیشماری نیز برای آن تعریف شده است. در این مقاله بیشتر در مورد این مفهوم صحبت می‌کنیم.
گرین وال چیست ؟
دیوار سبز در واقع یک سازه عمودی است که بر روی آن بستری برای رشد انواع مختلفی از گیاهان فراهم می‌شود. این گیاهان اغلب در محیطی متشکل از خاک، سنگ یا آب کاشته و رشد داده می‌شوند. از آنجایی که روی این سازه گیاهان زنده‌ای زندگی می‌کنند؛ معمولا برای آبیاری آنها از یک سیستم داخلی استفاده می‌شود. طراحی گرین وال باعث می‌شود که نمای ساختمان شکل متفاوتی نسبت به سازه‌های مجاور به خود بگیرد.
انواع دیوار سبز
در تعاریف و استاندارهای معماری، دیوارهای سبز بر اساس فاکتورهای مختلف به انواع متفاوتی تقسیم می‌شوند. اما اصولا دو نوع گرین وال به شرح زیر وجود دارد.
گرین وال مستقیم: این نوع گرین وال بدون واسطه به دیوار متصل می‌شود و حاوی گیاهانی است که با رشد خود سطح نما ساختمان را پوشش می‌دهند. بنابراین برای ساخت این نوع دیوارهای سبز بیشتر از گیاهان خودرو استفاده می‌شود. تخریب مصالح مورد استفاده بر روی نما به دست گیاهان رونده، اصلی‌ترین عیب این نوع سازه‌ها هستند. هزینه نگهداری بالا نیز نکته منفی دیگری است که در مورد این سبک گرین وال مطرح می‌شود.
گرین وال دو پوسته: برای اجرای این طرح از یک سازه نگهدارنده استفاده می‌شود. در واقع در این نوع دیوار سبز برخلاف دیوار سبز مستقیم، گیاهان روی بدنه اصلی نما نمی‌رویند بلکه وابسته به یک سازه نگهدارنده هستند.
بررسی دیوار سبز داخلی و خارجی
گاهی دیوارهای سبز بر اساس کاربردشان طبقه‌بندی می‌شوند. از این سازه‌های زیبا می‌توان هم برای فضای باز و هم برای فضای داخلی و در محیط‌های مختلف استفاده کرد. گرین وال‌های مخصوص فضای باز در درجه اول عناصر بصری هستند که بیشتر روی ظاهر نما تاثیرگذارند. این دیوارها بسیار مقرون‌به‌صرفه هستند؛ چرا که دمای کلی ساختمان را کاهش می‌دهند؛ آب باران را جذب می‌کنند؛ نوعی عایق برای ساختمان محسوب می‌شوند و منظره شهری را جذاب و بهینه می‌کنند. البته ساخت این دیوارهای زنده از نظر اقلیمی دارای محدودیت‌هایی است. چرا که این سازه‌ها باید شرایط اطراف خود را تحمل کنند و گاهی ممکن است شرایط جوی به سازه و گیاهان رشد کرده روی دیوار آسیب برساند.
از طرفی دیوارهای سبز داخلی محدودیت‌های بیشتری از نظر اندازه دارند؛ زیرا باید با فضایی که در آن قرار گرفته‌اند متناسب باشند. به دلیل محدودیت‌های گفته شده، نگهداری از آنها اغلب آسان‌تر است. البته راندمان تصفیه هوا این نوع از گرین وال‌ها آنقدر قوی نیست که بتواند بر فضاهای بیرونی تأثیر بگذارد. علاوه بر این، بیشتر گیاهان قابل استفاده در این دیوارهای سبز، مخصوص مناطق گرمسیری هستند و چون از زیستگاه طبیعی خود خارج شده‌اند؛ احتمالا در شرایط حاکم بر فضاهای بیرونی زنده نمی‌مانند و روف گاردن نیز به این صورت است اما گیاهان آن می تواند مصنوعی و طبیعی باشد.
گرین وال برای چه مکانی مناسب است
گرین وال‌ها سازه‌های سبز، طبیعی و سازگار با محیط زیست هستند که برای ساخت آنها از گیاهانی استفاده می‌شود که می‌توانند هم در محیط‌های بسته و هم در فضای باز زنده بمانند. بنابراین گرین وال به عنوان یک ابزار طراحی داخلی و طراحی نما محسوب می‌شود. دیوار سبز طبیعی فضایی را ایجاد می‌کند که روی بیننده از نظر فیزیکی و ذهنی تاثیر می‌گذارد. این گیاهان قادرند که سال‌ها دوام بیاورند و زنده بمانند و نصب و نگهداری آنها بسیار آسان است
گیاهان مخصوص دیوار سبز
گیاهان زیادی وجود دارد که مناسب استفاده در گرین وال‌ها هستند. برخی از این گیاهان جنبه تزیینی دارند و برخی آنها میوه می‌دهند. بنابراین در انتخاب گیاه برای ساخت این سازه یا باید به زیبایی آن یا به جنبه خوراکی بودن محصولش اهمیت بدهیم. آنچه که در این انتخاب بسیار مهم است؛ تناسب بین نیازهای گیاهان منتخب است. در واقع باید از ترکیبی از گیاهان برای ساخت گرین وال استفاده شود که نیاز به شرایط نگهداری یکسانی دارند. بهترین گیاهانی که می‌توانید در دیوار سبز از آنها استفاده کنید عبارتند از:
- آگلونما
- شفلرا
- پپرومیا
- آنتوریوم
- برگ بیدی
- زیپلین
- اسکینانتوس
- یاسمن یا استفانوتیس
- هوستا
- کروتون
- مارانتا
- کریپتانتوس
- پتوس
- سرخس اسپارگاس
- بگونیا رکس
- بگونیای ساقه عصایی
- بیلبرجیا
- برگ عبائی
- دراسنا
مزایای دیوار سبز
داشتن یک دیوار سبز و زنده در داخل یا خارج از ساختمان مزایای متعددی دارد. برخی از مهم‌ترین مزایای این سازه عبارتند از:
- تصفیه هوا
- کاهش دمای محیط
- کاهش آلودگی صوتی
- افزایش بهره‌وری
- افزایش مقاومت ساختمان در برابر آتش
- افزایش ارزش ساختمان
- افزایش تنوع زیستی در محیط
- جذب آب باران
- نیاز کم به تعمیر و نگهداری
معایب دیوار سبز
از موارد زیر نیز می‌توان به عنوان معایب این دیوارها نام برد:
- احتمال ریختن برگ و خاک روی زمین به خصوص اگر در فضای داخلی اجرا شود
- هزینه بالای اجرا
- رشد گیاهان هرز
- احتمال آسیب‌دیدگی دیوار
- مضر بودن برخی از گیاهان برای حیوانات خانگی
